LED-licht leasen: “grote veranderingen doe je stap voor stap”

Verlichting huren in plaats van kopen? De Stad Kortrijk wil het uitproberen en zo besparen in centen, energie en materialen. De stad diende samen met de Bond Beter Leefmilieu een dossier in bij OVAM om het testproject te starten. Een interview met Sebastien Lefèbvre, manager aankoop en innovatie van Stad Kortrijk.

Creatief met schaarste

De case van Kortrijk toont dat economische overwegingen hand in hand kunnen gaan met duurzaamheid. Het stadbestuur wil de verlichting in de bibliotheek vervangen door zuiniger LED-verlichting. Maar: de meeste Vlaamse gemeenten zitten budgettair in nauwe schoentjes.

Sebastien Lefèbvre: “Meer en meer moeten wij als stad of gemeente de rol van regisseur opnemen. De tijd dat we alles zelf doen is lang voorbij. Ook de tijd van grote investeringen is voorbij: die ruimte wordt met de dag kleiner en kleiner. Er gaan nog steeds veel middelen naar grote maatschappelijke projecten, maar steeds minder naar de vervanging van wat al bestaat. En dus moeten we op zoek naar goede duurzame alternatieven om onze infrastructuur op peil te houden.”

“De ruimte voor investeringen wordt met de dag kleiner. En dus moeten we op zoek naar goede duurzame alternatieven om onze infrastructuur op peil te houden.”

Oude verlichting vervangen door een zuiniger alternatief is een testcase voor de Stad. “Energie is een dankbare zaak om mee te starten. De sector staat ver op het vlak van efficiëntiewinsten en het geld is voorradig: de Stad voorziet toch jaarlijks een budget voor de energiefacturen. Als we dat voordeliger kunnen inzetten, en pakweg 40% op de factuur kunnen besparen, kunnen we dat vrijgekomen geld inzetten voor andere dingen, zoals een servicecontract voor de nieuwe verlichting. We vernieuwen onze infrastructuur dus zonder investeringen te doen: we doen een transfer van exploitatiemiddelen naar een afbetalingsmodel.”

Duurzaamheid

Licht leasen of huren in plaats van kopen, heeft een groot potentieel op het vlak van duurzaam materialenbeheer.

Sebastien Lefèbvre: “De markt is gedreven om dingen snel kapot te laten gaan. Dat is de marktvisie vandaag. En dat is logisch: spullen vervangen is nu de enige manier om meer te verkopen. Als je de markt daarentegen laat omschakelen naar huur in plaats van koop, waarbij de producenten eigenaar blijven van de installatie, verandert de impuls. Ze hebben ze er plots alle belang bij dat ze zo weinig mogelijk moeten vervangen. Zo boekt de producent het meeste winst, verbruiken we minder materialen en vaart de klant er ook wel bij. Weliswaar is er een balans: dingen verouderen. Technologie kan achterhaald raken en aan vervanging toe zijn, ook al is het product strikt genomen niet ‘op’ .”

“De markt is gedreven om dingen snel kapot te laten gaan. En dat is logisch: spullen vervangen is nu de enige manier om meer te verkopen.”

“Als kosten spreiden ons enige doel was, zouden we ook een lening kunnen aangaan voor de aankoop van de verlichtingsinstallatie. Maar dan heb je de markt niet veranderd: dan blijf je nog altijd in een verkooplogica zitten, met producten die zo snel mogelijk kapot gaan.”

En de markt?

Is er interesse voor het model in de lampenwereld? Sebastien Lefèbvre: “Licht huren is niet nieuw. Het is een algemene praktijk in de retailsector: winkels huren vaak hun verlichtingsinstallatie. Maar zij vervangen hun interieur ook om de drie jaar, dus dat heeft weinig met duurzaamheid te maken. Bij ons is dat niet het geval: wij willen zo lang mogelijk voordeel halen uit onze lichtinstallatie.”

“Er bestaan ook derdebetalerssystemen, aangeboden door ESCO’s (Energy Saving Companies nvdr.) om energiebesparende investeringen om te zetten in huur- of leasecontracten. Maar die contracten zijn vaak financieel niet haalbaar voor kleine of middelgrote steden en gemeenten. Daarom zoeken wij een meer laagdrempelige straightforward oplossing.”

“Ik voel een correlatie tussen wat wij in gedachten hebben en hoe de markt aan het evolueren is.”

“Het aftasten van de markt is voorwerp van het project, maar we voelen in de wandelgangen aan dat ze ermee bezig zijn. Het technologie-kenniscentrum Sirris brengt bijvoorbeeld binnenkort mensen van de verlichtingsindustrie samen in een workshop rond die problematiek. Het blijkt dat los van ons gek idee de markt er toch mee bezig is. In Nederland, altijd lichtjaren voor op ons, is Philips er ook mee bezig. Ik voel een correlatie tussen wat wij in gedachten hebben en hoe de markt aan het evolueren is.”

No rocket science

“Het is dus allemaal geen rocket science. We doen gewoon de TL-lampen eruit en de LED-lampen erin. Daarvoor hebben we geen studies nodig, hoogstens een lichtmeting. That’s it. En we willen ontdekken hoe de markt reageert op de vraag naar nieuwe modellen, zonder al te veel overhead. Die laagdrempeligheid moeten we bereiken. En dat dan nog eens proberen te maximaliseren op het vlak van materialengebruik.”

“Vandaag is dat verlichting, morgen misschien iets anders. Waarom zouden we geen warmte kopen in plaats van stookplaatsen te installeren?”

De bibliotheek van kortrijk is ook ‘maar’ een case en verlichting is ‘maar’ een voorbeeld-toepassing: “Vandaag is dat verlichting, morgen misschien iets anders. Waarom zouden we geen warmte kopen in plaats van stookplaatsen te installeren? We willen vooral de interesse voor de problematiek aanwakkeren. Ik heb geleerd dat je grote veranderingen stap voor stap begint. Je moet klein beginnen. Dat is de West-Vlaamse logica, zeker? (lacht)”

Het bericht LED-licht leasen: “grote veranderingen doe je stap voor stap” verscheen eerst op Plan C.